Page 270 - Camiye Gidiyorum1 Öğretici Kitabı

A L A N B I L G I S I ÖĞRENME ALANI: TEMEL KAYNAKLAR

HADIS Ahlâkî faziletler, mânevî ve ruhî gelişimi sağlaya-

cak kurallar, düzenli bir aile hayatı için gerekli olan
Hadisler, ihtilâfa düştükleri konularda insanları ay- davranış biçimleri, insanlar arasında içtimaî ve ti-
dınlatan, böylece onlar için hidayet ve rahmet kay- carî münasebetleri düzenleyen hükümler, yöneten-
nağı olan Kur’ân-ı Kerîm’in kendisine indirildiği lerle yönetilenler arasındaki ilişkiler vb. konularda
(en-Nahl 16/44, 64) bir peygamberin sözü olarak da hadislerde geniş bilgi bulunmaktadır. Otuzdan
üstün bir değer ifade ettiği gibi Kur’an’ı herkesten fazla âyette Hz. Peygamber’e itaatin emredilmesi
iyi anlayan ve âyetlerdeki ilâhî maksadın ne oldu- ve özellikle, “Resulün size verdiğini alın, yasakla-
ğunu en iyi bilen Allah resûlünün görüşü olarak da dığından da sakının” (el-Haşr 59/7) şeklinde kesin
büyük önem taşır. Hz. Peygamber’in insanlara söz- bir tâlimatın bulunması, Kur’an’da açıkça zikredil-
leriyle açıkladığı, fiilleriyle uygulanışını gösterdiği meyen hususlarda Resûl-i Ekrem’in ortaya koyduğu
ilâhî emirlerin başında namaz, oruç, zekât ve hac uygulamanın benimsenmesi gerektiğini göstermek-
gibi ibadetler gelir. Namazların hangi vakitlerde, tedir. Allah ile Peygamber’in verdiği hükümlere
kaçar rek‘at ve nasıl kılınacağı, orucun nasıl tutula- Müslümanların aykırı davranma muhayyerliğinin
cağı, zekâtın hangi mallardan, ne kadar verileceği, bulunmadığını (el-Ahzâb 33/36), aralarında çıkan
haccın nasıl yapılacağı gibi hususlar Kur’an’da yer anlaşmazlıklarda Peygamber’i hakem tayin edip
almayıp hadislerle açıklık kazanmış, İslâm huku- onun verdiği hükme gönül hoşnutluğu ile boyun
kunun birçok meselesi hadislerde verilen bilgilerle eğmedikçe iman etmiş sayılmayacaklarını (en-Nisâ
çözüme kavuşturulmuştur. Ayrıca Kur’an’da birkaç 4/65), Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı uman-
türlü yorumlanabildiği için mânası kolayca anlaşıl- larla Allah’ı çok zikredenler için Resûlullah’ın gü-
mayan (müşkil) âyetler, şirkin “zulüm” kelimesiyle zel bir örnek olduğunu” (el-Ahzâb 33/21) belirten
tefsir edilmesinde olduğu gibi geniş kapsamlı ifa- âyetler, Hz. Peygamber’in söz ve fiillerinin Müslü-
delerle daha dar anlamların kastedildiği âyetler de manlar için vazgeçilmez bir önem taşıdığını ortaya
hadis rivayetleri sayesinde yorumlanabilir. Hadis- koymaktadır. “Allah sana kitabı ve hikmeti indirdi,
ler aynı zamanda Kur’an’da yer almayan birçok me- sana bilmediğin şeyleri öğretti” (en-Nisâ 4/113) ve,
seleye açıklık getirmiş, bu konulardaki uygulama “Evlerinizde okunan Allah’ın âyetleriyle hikmeti
şekillerini göstermiştir. Meselâ bir kadının âdet hatırlayıp üzerinde düşünün” (el-Ahzâb 33/34)
halinde kılamadığı namazları kazâ etmeyeceği, meâlindeki âyetlerde Kur’an ile birlikte anılan hik-
bir erkeğin hanımının üzerine onun teyzesi ve ha- metin, özellikle Kur’an ile yanyana zikredildiği za-
lasıyla evlenemeyeceği, nesep yakınlığı dolayısıyla man Resûlullah’ın kavlî ve fiilî sünnetini belirttiği
evlenilmesi haram olan kimselerle süt yakınlığı kabul edilmektedir (Şâfiî, er-Risâle, s. 78, 93, 103).
sebebiyle de evlenmenin haram olduğu gibi husus- Allah’a imanı ve itaati emreden âyetlerde Resûlul-
lar, ayrıca şüf‘a hakkı ile ilgili hükümler, nineye ve lah’a iman ve itaatin de şart koşulması âlimlerin
baba tarafından akrabaya düşecek miras gibi me- bu kanaatini pekiştirmektedir. Bazı hadislerde yer
seleler Hz. Peygamber tarafından halledilmiştir. alan, “Allah şöyle buyurdu” veya, “Rabbim bana
Kur’ân-ı Kerîm’de temas edilmekle beraber hak- şöyle emretti” gibi ifadeler Resûl-i Ekrem’in bazı
kında fazla bilgi verilmeyen âhiret hayatıyla ilgili hadislerinin vahiy mahsulü olduğunu göstermekte-
hususlar, kabir hayatı, yeniden dirilme, mahşer, dir. “Kudsî hadis” diye anılan bu nevi rivayetlerin
hesap, mîzan, cennet ve cehennemdeki hayat gibi aynı hadis kitabının değişik bahislerinde tekrar-
konular da hadisler sayesinde öğrenilebilmektedir. landığı veya bir başka hadis kitabında yer aldığı

270