Page 100 - Camiye Gidiyorum1 Öğretici Kitabı

A L A N B I L G I S I ÖĞRENME ALANI: IBADET

yalar böyledir. Bunlar el ve tırnaklardan kazınma- Abdesti bozan durumlar:
dıkça abdestin geçerli olmayacağının söylenmesi, Şu durumlarda abdest bozulur:
bilgiye dayalı fıkhî bir hüküm olarak değil de yu- 1. İdrar ve dışkı yollarından idrar, dışkı, meni,
karıda sözü edilen hassasiyetin abartılı ifadesi ola- mezi, kan gibi bir necâsetin, herhangi bir sıvının
rak anlaşılmalıdır. Aynı şekilde bir uzvu yıkamak veya maddenin çıkması, yellenmek.
sağlık açısından sakıncalı ise mesh edilir, mesh et- 2. Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin veya
mek de zararlı ise terkedilir. herhangi bir maddenin çıkması. Ağızdan çıkan
akıcı haldeki kan, tükürükten fazla veya ona eşit ise
Abdestin sünnetleri: abdesti bozar. Vücuttan çıkan kan akmadığı veya
Hz. Peygamber'in farz ve vâcip kapsamında ol- çıktığı yerin çevresine dağılmadığı sürece abdesti
maksızın sürekli veya genelde yaptığı ve ümmetine bozmaz.
de yapılmasını tavsiye ettiği fiillere fıkıh ilminde 3. Ağız dolusu kusmak. Kusulan şey ister yemek,
ve ilmihal dilinde sünnet, Hz. Peygamber'in ba- ister safra veya kan olsun, abdest bozulur.
zen yapıp bazen da terk ettiği fiillere ise mendup, 4. Bayılma, delirme, sarhoş olma, uyuma gibi şu-
müstehap veya âdâp denildiğini biliyoruz. Abdes- urun kontrolüne engel olan durumlar. Uyku dışın-
tin başlıca sünnetleri şöyle sıralanabilir: Abdest al- daki şuur kaybına yol açan durumların süresi ve o
maya niyet etmek, başlarken besmele çekmek, elleri esnada kişinin konumu ne olursa olsun abdest bo-
bileklerle birlikte üç defa yıkamak, ağız ve buruna zulur. Uyku halinde ise, kişinin farkında olmadan
su çekip iyi bir ağız ve burun temizliği (mazmaza abdestinin bozulmuş olması ihtimalinin derecesi
ve istinşak) yapmak, misvak kullanmak veya dişleri ölçü alınır. Bu sebeple yatarak derin uykuya dalma
fırçalamak, sakalın içine su girmesini sağlamak, abdesti bozar.
el parmaklarını birbirine sokup ovuşturmak, ba- 5. Namazda yakındaki şahısların duyabileceği şe-
şın tamamını elin ıslaklığıyla mesh etmek, boynu kilde sesli olarak gülmek. Hanefîler'e göre rükûlu
mesh etmek, abdest uzuvlarını yıkarken bu sayılan ve secdeli namazda sesli gülme abdesti de bozar.
sıraya uymak, abdeste sağ uzuvlardan başlamak, bu Diğer mezhepler ise sadece namazın bozulacağı
uzuvları üçer defa yıkamak ve su ile iyice ovmak görüşündedir.
(delk), abdeste ara vermeden tamamlamak. Abdes- 6. Cinsî münasebet veya fâhiş (aşırı) temas ve do-
tin bu sayılan sünnetlerine ilâve olarak abdestin kunma.
âdâbı olarak da; abdest alırken –mümkünse– kıb- 7. Mazeret halinin sona ermesi. Su bulamadığı için
leye dönmek, abdest sularını vücuda ve elbiseye teyemmüm eden kimse suyu bulunca, mest üze-
sıçratmamak, dünya işlerine ilişkin konuşmayıp rine mesh yapan kimsenin -yolcu olanlara üç, yolcu
abdest dualarını veya bildiği dualardan okumak, olmayanlara bir gün olarak tanınan- mesh süresi
suyu ölçülü kullanmak, abdest sonunda kelime-i dolunca, özürlü kimse için de namaz vakti çıkınca
şehâdet (Eşhedü enlâ ilâhe illâllah ve eşhedü enne abdesti bozulmuş olur.
Muhammeden abdühû ve resûlüh) getirmek gibi fi- Ağlamak, gözden yaş gelmesi, kabuk bağlamış bir
iller tavsiye edilir. yaranın kabuğunun kan çıkmaksızın düşmesi, tü-
Abdestin âdâbından maksat, abdestin farzlarının kürük ve sümüğe az miktarda kan karışması, ağız
ve sünnetlerinin daha uygun şekilde ve ortamda, dolusu olmayan kusma, ısırılan elma, ayva gibi sert
mükemmel bir şekilde yerine getirilmesini sağla- bir meyve veya kullanılan misvak-diş fırçası üze-
maktır. Bu sebeple abdest alan kimse hangi davra- rindeki akıcılığı olmayan kan (diş eti kanaması
nışının abdestin amacına daha uygun olacağına ve hariç), sivrisinek, pire gibi haşeratın emdiği kan,
abdest alırken nelerden kaçınması gerektiğine bi- namazda uyuklama, namazda sessiz gülme, tırnak
raz da kendisi karar vermelidir. Meselâ günümüzde kesme, tıraş olma kural olarak abdesti bozmaz. Ab-
abdest öncesinde ellerin ve yüzün sabunlu su ile destin bozulup bozulmadığıyla ilgili görüş ayrılığı
yıkanması, iyi bir ağız ve burun temizliği, imkân bulunan konularda ihtiyatlı davranmak uygun olur.
varsa dişlerin fırçalanması, suyun ölçülü kulla- Özellikle imam olan kimselerin abdestinin diğer
nılması, çevre temizliğine özen gösterilmesi hem mezheplere göre de bozulmamış olmasına özen
bireyin sağlığı açısından hem de üçüncü şahıslara göstermesi şart değilse de yerinde bir davranıştır.
saygının gereği olarak ayrı bir önem kazanmıştır.

100