Page 259 - Camiye Gidiyorum1 Öğretici Kitabı

ILGILI SAYFALAR: 166–168 26. ÜNITE TEYEMMÜM VE GUSÜL ABDESTINI ÖĞRENIYORUM

(bedel) sembolik bir işlemdir. İslâm'ın mükellefler meshetmek, bunları yaparken ara vermemek, el-
için böyle bir imkânı getirmiş olması, hem namaz leri toprağa vurduğunda ileri geri hareket ettirmek
başta olmak üzere ibadetlerin ifasına büyük önem ve toprağın parmak aralarına girmesini sağlamak,
vermiş bulunmasının hem de kolaylığı ilke edinmiş ellerini topraktan kaldırınca parmaklardaki toz ve
olmasının sonucudur. toprakları silkelemek teyemmümün sünnet ve âdâbı
Kur'an'da teyemmüm imkânıyla ilgili olarak şöyle olarak sayılır.
buyurulur: "Eğer hasta olur veya yolculukta bulu- Temiz, kuru ve tozlu toprakla teyemmüm edilebi-
nursanız yahut biriniz ayak yolundan gelirse, yahut leceği gibi taş, kum, çakıl, tuğla, kiremit gibi mad-
kadınlarla temasta bulunur da su bulamazsanız, te- delerle de yapılabilir. İki elin iç yüzü, yüzün meshi
miz toprakla teyemmüm edin. Onunla yüzlerinize ve kolların meshi için ayrı ayrı toprağa sürülür. Bi-
ve kollarınıza meshedin" (el-Mâide 5/6). Hz. Pey- rincide iki elin içiyle yüzün tamamı, ikincisinde sol
gamber de hicretin 5. yılında nâzil olan bu hükmü elin içi ile sağ el ve kol, sağ elin içi ile sol el ve kol
tatbikî olarak göstermiş ve açıklamış; teyemmü- dirseklerle birlikte tamamen meshedilir. Yüzün ve
mün cevazı ve mahiyeti hakkında, ayrıntıyla ilgili kolların ekserisini meshetmeyi yeterli gören fakih-
görüş farklılıkları hariç tutulursa, fakihler arasında ler de vardır.
kayda değer bir ihtilâf olmamıştır. Namaz vakti girmeden teyemmüm edilmesi câiz-
dir. Su bulunmadığı, mazeret hali kalkmadığı sü-
Teyemmümün sebepleri rece bir kimse yaptığı teyemmümle dilediği kadar

Teyemmüm abdest ve gusül yerine geçen bir bedel farz ve nâfile namaz kılabilir. Bu Hanefî mezhebi-
ve istisnaî hüküm olup ancak belli bir mazeretin nin görüşüdür.
bulunması halinde yapılabilir. Bu mazeretler de iki
grupta toplanabilir: 1. Abdest veya gusle yetecek Teyemmümü bozan durumlar
miktarda suyun bulunmaması. 2. Suyu kullanmayı 1. Abdesti bozan ve guslü gerektiren durumlar te-
engelleyen fiilî bir durumun veya suyu kullanma- yemmümü de bozar.
mak için dinen geçerli bir mazeretin/engelin bu- 2. Hastalık, tehlike, şiddetli soğuk, suyu elde ede-
lunması. cek araç ve gerecin yokluğu gibi teyemmümü mu-
Abdest ve gusle yetecek suyun hiç bulunmaması, bah hale getiren bir mazeret sebebiyle teyemmüm
yürüyerek veya vasıtayla kolayca gidilip gelinebile- yapılmış da bu mazeret hali ortadan kalkmışsa, te-
cek bir mesafeden daha uzakta olması, su yolunda yemmüm bozulmuş olur.
bir tehlikenin varlığı, parayla su satın alma imkâ- 3. Yaptığı teyemmümle namaz kılan kimse namaz
nının olmayışı veya fiyatının rayiç bedelin çok üs- esnasında suyu görürse veya su bulunursa, teyem-
tünde olması, suyu kullanmanın sağlık açısından mümü bozulmuş olur. Namazı teyemmümle kıl-
tehlikeli oluşu, suyu elde etme araç ve gerecinin dıktan sonra su bulunursa vakit çıkmamış bile olsa
bulunmayışı, havanın veya suyun aşırı derecede so- kılınan bu namazın iadesi gerekmez.
ğuk olması gibi durumlar da yukarıdaki iki mazeret (Kaynak: TDV, İlmihal I+II)
halinin sık rastlanılan örnekleri olarak sayılabilir.
Bu konuda mükellef kendi karar vermeli, haklı ve
geçerli bir mazeretinin bulunduğuna kanaat getir-
diğinde dinin bu ruhsatından yararlanmalıdır.

Teyemmümün yapılışı

Teyemmüm, hükmî temizlenme niyetiyle temiz
toprağa sürülen el ayasıyla yüzü ve kolları dirsek-
lerle birlikte meshetmekten ibarettir. Bu sebeple
teyemmümün niyet, yüzü meshetmek, kolları dir-
seklerle birlikte meshetmek şeklinde üç farzı var-
dır. Diğer bir anlatımla teyemmüm bu üç fiilden
oluşur. Teyemmüme başlarken besmele çekmek,
sıraya riayet etmek yani önce yüzü sonra kolları

259