Page 184 - camiyegidiyorum3

DIN, KÜLTÜR, BILIM • 30. Ünite: Din-Kültür-Bilim ilişkisini öğreniyorum

İlmin Merkezi – İlim Merkezleri: Cami Külliyeleri

geliştiren mekânlardı. Bu nedenle her bü-
yük şehirde sultanların yaptırdığı büyük
külliyelerin yanında diğer devlet veya ilim
adamlarının yaptırdığı daha küçük külliye-
ler de bulunur. Sultanların eşleri de bu tür
hizmet binaları yaptırmışlardır. Bunların
en meşhurları Kanuni Sultan Süleyman’ın
(1494 – 1566) eşi Haseki Hürrem Sultan
(1506 – 1558) tarafından yaptırılan İstanbul
Fatih semtindeki aynı isimli külliyedir. Kay-
seri’de bulunan Anadolu Selçuklular sultanı
I. Alâeddin Keykubad’ın (ö. 1237) hanımı
Hunat Hatun Külliyesi de Anadolu’nun en
tanınmış külliyelerindendir. 16. yüzyılda İs-
lam dünyasında ilim merkezlerinde gelinen
Kılıç Ali Paşa Külliyesi (İstanbul’da bir Vezir-Paşa noktayı göstermesi açısından külliyeler çok
Külliyesi Örneği) (Necipoglu, 2005) önemlidir.
Hulefa-i Raşidin (632-661) döneminden
Hz. Peygamber’in şahsen inşaatında çalıştı- sonra Emeviler zamanında eğitimin ku-
TR DE ğı Mescid-i Nebevi diye bilinen Medine’deki rumsallaşması için önemli adımlar atılmış-
cami çok yönlü faaliyet veren bir camiydi. tı. Müslümanlar, fethettikleri şehirlerde ya-
faaliyet Buradan hareketle daha sonra yapılan tüm zılmış olan Yunanca, Süryanice, Sanskritçe
die Aktivität
camiler sadece ibadet amaçlı olmayıp aynı ve Pehlevice eserleri Arapçaya çevirmiş ve
aşevi zamanda birçok önemli kurumu da içinde 700 – 900 yılları arasında yoğun bir tercü-
die Kantine barındırmışlardır. Osmanlı’nın yükselme me faaliyeti yapmışlardır. Başta Abbasiler
tabhane/ döneminde sultanlar tarafından yapılan ca- zamanında olmak üzere bu çalışmalara
misafirhane miler de, Peygamber Efendimizin örneğine önem verilmiş ve tercüme faaliyetlerini dü-
das Gästehaus uygun olarak çok amaçlı hizmet vermişler zenlemek için Halife Me’mûn 830 yılında
kervansaray ve külliye olarak isimlendirilmişlerdir. Bu Bağdat’ta Beytu'l-Hikme isminde bir ilim Kaynak: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/409486
die Krawanserei külliyelerde medrese, şifahane/hastane, merkezi kurmuştu.
arasta imaret (aşevi,) tabhane/misafirhane, ker- Bu merkezde tercüme faaliyetleri ya-
der Basaar vansaray, arasta/kapalıçarşı, han/otel, ha- pılmakta aynı zamanda da kütüphane ve
rasathane mam, kütüphane, tekke, türbe ve hazire/ araştırma imkânı sunulmaktaydı. Çok kısa
die Sternwarte mezarlık, çeşme, muvakkithane/rasathane zamanda bu araştırmalar ürün vermiş İslam
ve tuvaletler bulunmaktaydı. âleminde ilim öncüleri bugüne kadar bili-
kurumsallaşma
Institutiona- Bu külliyeler bulundukları şehirleri İs- nen başarılı çalışmalar yapmışlardır.
lisierung lami, kültürel, ekonomik ve sosyal açıdan
fethetmek
erobern
1 En büyük Osmanlı külliyelerinden 10 tanesini bulup defterimize kimin tarafından,
kaç yılında yapıldığı ve nerede olduğunu yazalım.

2 Tercüme faaliyetlerinin ilimlere katkısını nasıl açıklayabiliriz?
3 İslam âlemindeki en meşhur kütüphaneleri araştırıp 5 tanesini defterimize yazalım.
Bu kütüphanelerin kimin tarafından, kaç yılında yapıldığı ve nerede olduğu
bilgilerini de ilave edelim.

184